آموزش مهارت های زندگی به کودک

آموزش تصمیم گیری به کودک

بخش بزرگی از زندگی انسانها وابسته به تصمیم گیری و نحوه انتخاب آنها است . ما روزانه تصمیم می گیریم که چه بپوشیم ، چه کار کنیم و چگونه با مردم رفتار کنیم . آموزش نحوه انتخاب مناسب به کودکان در کسب «استقلال و تسلط بر خود» به آنها موثر است . موارد ذیل اشاراتی است در زمینه آموزش تصمیم گیری .

1)     اجازه دهید که کودکان خود تصمیم گیری کنند . برای همه ما آسانتر است که خود به جای فرزندمان تصمیم بگیریم . اما تجربه از طریق تصمیم گیریهای خوب و بد بدست می آید و این فرآیند کودکان خام و بی تجربه را به بزرگسالانی مسئول و مستقل تبدیل می نماید . «تصمیم گیری» موجب احساس تملک بر عمل و مسئولیت نتایج آن در کودکان می شود . موقعیتهایی برای انجام تصمیم گیری توسط کودکان فراهم کنید و به آنها فرصتی بدهید تا خود تصمیم گیری کنند و تصمیمات خوب آنان را تقویت و پاداش دهید .

2)     محدودیت های تصمیم گیری ـ تعداد و انواع تصمیمات کودکان را با محدودیتهای منطقی مشخص نمایید . بعنوان مثال اگر قرار است کودکی در انتخاب تنقلات مورد نظر خود حق تصمیم گیری داشته باشد ، بهتر است دو یا سه خوراکی سالم به او پیشنهاد کنید و اجازه بدهید که خود یکی را انتخاب کند . اگر شما فقط یک انتخاب مجاز برای کودک فراهم کنید ، امکان بروز تعارض در وی را کاهش می دهید و در واقع موقعیتی ایجاد   می شود که تصمیم گیری صورت نگرفته است .

3)     مباحثه در مورد انتخابها ـ وقتی کودک با انتخابهای متعدد مواجه هست ، اجازه دهید که در مورد هر انتخاب فکر کند و با او بحث و گفتگو کنید . این روش به کودک کمک می کند که بداند چرا یک راه انتخابی نسبت به راههای دیگر برتری دارد . بعنوان مثال وقتی با فرزند خود در حال ترک منزل هستید، به دمای محیط توجه کنید و در مورد آب و هوا گفتگو کنید . آیه هوا سرد است ؟ آیا بارانی است ؟ کدام کت مناسب آن آب و هوا است ؟ چه اتفاقی خواهد افتاد . چنانچه کودک کت نازکتری بپوشد و باران ببارد ؟ در راهنمایی حین عمل به کودکان آموزش می دهیم که چگونه خودشان بطور مستقل تصمیم گیری کنند .

4)     در نظر داشتن سایر افرادی که با تصمیمات مرتبط اند ـ وقتی تصمیم گیری کودک در زندگی سایر اطرافیان اثر گذار است ، درباره نوع تصمیم کودک   و اثر آن بر سایرین بحث و گفتگو کنید . بعنوان مثال فرض کنید که کودک می خواهد از یک وسیله بازی در پارک استفاده کند . این خواست و تصمیم تنها مربوط به کودک نیست . آیا افراد دیگری هم هستند که بخواهند از آن وسیله استفاده کنند ؟ آیا کودکانی در آن پارک در انتظار استفاده از آن وسیله نوبت گرفته اند ؟ کودک چه احساسی خواهد داشت اگر نتواند از آن وسیله بازی استفاده کند ؟ آیا مکانهای دیگری در آن نزدیکی وجود دارد که بتواند از آن وسیله بازی استفاده کند ؟ این بحث و گفتگو به کودکان کمک می کند تا متوجه اثر تصمیماتشان بر سایرین باشد و به آنها توجه کنند .

5)     از نتایج تصمیمات و انتخابهای گذشته استفاده کنید ـ وقتی کودک دست به انتخاب نامناسبی می زند مثلاً جازدن و عدم رعایت نوبت در صف ، گفتن حرفی نامناسب یا بازی کردن به جای اتمام تکالیف مدرسه ، از فرصت استفاده کنید و در مورد علل اینکه چرا این تصمیم گیری غلط است بحث   و گفتگو کنید و از نتایج بحث برای انجام انتخابهای بهتر و مؤثرتر در آینده بهره گیری کنید. از کودک بخواهید که انتخابهای دیگر را بطور فرضی تصور و نتایج آن را مورد نقد و بررسی قرار دهد . بعنوان مثال اگر کودک بخاطر دارد که به جای آنکه اتاقش را دیروز مرتب کند ، به بازی پرداخته و نتیجه این عمل محرومیت او از تماشای کارتون مورد علاقه اش بوده با او بحث کنید که در تصمیم گیری فعلی چه نکات مشابه و چه نتایج احتمالی نصیب او خواهد شد .

6)      تصمیم گیری خوب کودک را تحسین کنید ـ وقتی کودک تصمیم درستی  می گیرد ، اجازه دهید که بداند چرا آن تصمیم از نظر شما درست بوده است. بعنوان مثال اگر کودک در اتوبوس جای خود را به فرد دیگری می دهد ، بگویید «از اینکه در اتوبوس از جای خودت بلند شدی و صندلی ات را به آن خانم مسن دادی خیلی خوشم آمد ، این کار خیلی خوبی بود ، تصمیم درستی گرفتی .

7)     وقتی حق انتخابی وجود ندارد چرایی آنرا برای کودک توضیح دهید . در برخی موقعیتها نظیر حفظ ایمنی کودک و یا برنامه های زمان بندی شده ، حق تصمیم گیری وجود ندارد . رعایت مقررات در هنگام عبور از خیابان ، عدم انجام اقدامات خطرناک نظیر شرکت در آتش بازی و ترک مدرسه در زمان مقرر نمونه هایی است از برنامه هایی که جایی برای انتخاب و تصمیم گیری ندارد . به کودک توضیح دهید که چرا در این موقعیتها حق انتخاب وجود ندارد و مردم باید از قوانین و برنامه زمانی معینی پیروی کنند . برای کودک روشن کنید که در این تصمیمات ، اجزایی وجود دارد که او می تواند در مورد آن اجزا دست به انتخاب بزند و تصمیم گیری کند .

منبع:ماهنامه ی کودک